Wereldwijd wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van duurzame en weerbare steden die sociaal veerkrachtig en klimaat-neutraal zijn. Ook in Frankrijk wordt er hierop ingezet; ANRU staat voor de opgave om 450 kwetsbare wijken toekomstbestendig, en dus resilient, te maken. Leren van de integrale aanpak in veerkrachtig Bospolder-Tussendijken en Resilient Rotterdam stond dan ook centraal tijdens dit bezoek.

De ochtend ging van start met een toelichting van Arnoud Molenaar (Chief Resilience Officer Rotterdam) op de Resilient Rotterdam Strategie 2022-2027. Aansluitend vertelde Marleen ten Vergert (Wijkmanager BoTu) meer over de integrale aanpak van Veerkrachtig BoTu 2028. Het doel van dit programma is om van BoTu de eerste veerkrachtige wijk van Rotterdam te maken, samen met bewoners en ondernemers.

In die aanpak komen verschillende vraagstukken bij elkaar: de buurt, het ontwerp en het klimaat. Daarbij wordt er altijd gekeken naar hoe deze vraagstukken gecombineerd kunnen worden met bijvoorbeeld, opleidings- en/of arbeidsmogelijkheden, een buurthuiskamer, talentontwikkeling voor jeugd, bewoners en ondernemers in de wijk.

“De tijd dat er enkel geïnvesteerd werd in “stenen” ligt achter ons. In BoTu zoeken we altijd naar de sociale meerwaarde voor bewoners. We moeten onze ogen openen voor de sociale opgaven die er liggen, samen met bewoners. Dit is ook de reden waarom er binnen het programma Veerkrachtig BoTu 2028 zoveel waarde wordt gehecht aan sociaal maatschappelijke initiatieven die bottom-up zijn ontstaan” - Marleen ten Vergert, wijk- en programmamanager BoTu

Marleen ten Vergert, Wijk- en programmamanager BoTu

Klimaatadaptatie en een sociaal sterke wijk

In BoTu gaat speciale aandacht uit naar de ontwikkeling van veerkrachtige pleinen, zoals het Driehoeksplein. Pleinen fungeren als ontmoetingsplekken voor buurtbewoners en hebben een sterke sociale functie. De kunst is om dit samen te brengen; een sociale ontmoetingsplek die hittebestendig is, regenwater kan opvangen en die meerwaarde biedt voor de bewoners rondom het plein. Het Driehoeksplein wordt ook gebruikt door de Valentijnschool, een buitenklaslokaal waar kinderen veilig kunnen spelen en leren over het klimaat en biodiversiteit.

Via een VR-bril kon iedereen het toekomstige groene Driehoeksplein zien

Het sociale effect wat een veerkrachtig plein teweegbrengt in een wijk is lastig te zien met het blote oog. Zo vertelde Sahila (Medewerker ouderbetrokkenheid Valentijnschool) ons meer over het initiatief Onwijze Moeders en de kracht van community-building. De Franse delegatie was bijzonder geïnteresseerd in burgerinitiatieven en de mate van betrokkenheid in de buurt.

Na de lunch, verzorgd door het Kookcollectief van BoTu bewoners uit het Bollenpandje, trok de delegatie via het Dakpark, naar de Sponstuin, door naar het Bellamy plein.

Het Dakpark

Lessons learned

Aan het eind van de dag werd er gereflecteerd op de lessen geleerd tijdens het bezoek. “Wat ik hier geweldig vind, is de sociale dynamiek”, zei een van de Franse deelnemers. “We zien dat bewoners heel actief zijn en dat zij naar de toekomst van de buurt kijken”.

De expeditie langs de verschillende locaties en initiatieven heeft laten zien hoe verschillende aanpakken samenkomen in het bouwen van een toekomstbestendige veerkrachtige wijk. Zo ook dat fysieke investeringen (in gebouwen of in de openbare ruimte) gepaard moeten gaan met sociale investeringen. De slimme inrichting van een toekomstbestendige wijk bouwt op de fundering die geboden wordt door de lokale gemeenschappen.

Tot slot werd ook de vraag gesteld:
“Wat zou je een stad aanraden die net begint met het proces en het werken aan een veerkrachtige wijk?”. Een vraag waarop Arnoud Molenaar (Chief Resilience Officer Rotterdam) antwoordde: “Ik raad aan om parallel een integrale veerkracht strategie (Resilience) te ontwikkelen én tegelijkertijd te starten met zichtbare projecten in de wijk”.

Resilient Cities Netwerk

Frankrijk en Rotterdam kennen elkaar uit het Resilient Cities Netwerk (RCN). In dit netwerk staat kennisuitwisseling op het gebied van resilience-aanpakken in verschillende steden centraal. Voormalig Chief Resilience Officer Parijs, Sébastien Maire (General Delegate Sustainable City by France), nam zijn collega’s van Sustainable City by France en de National Urban Renewal Agency (ANRU), mee naar Rotterdam.

Sustainable City by France

Deze non-gouvernementele organisatie bestaat uit lokale overheden, de landelijke overheid, bedrijven en experts. Zij houden zich bezig met de bevordering van de ontwikkeling van duurzame steden en gebieden in Frankrijk. Ook dragen zij bij als “Do-thank” aan het behalen van 100 klimaat neutrale steden voor 2030.

National Urban Renewal Agency

De missie van ANRU is om bij te dragen aan de implementatie van grootschalige stadsvernieuwingsprogramma's (van de Nationale Urban Regeneration Programma’s) in Franse woonwijken, met het doel om kansenongelijkheid te verminderen en duurzame ontwikkeling te bevorderen. Het tweede programma van deze organisatie (NPNRU 2014-heden) focust zich op zo’n 450 wijken en heeft een budget van 14 miljard euro. Recent kondigde Olivier Klein (Franse Minister voor Huisvesting en Steden) dat de 450 urban projecten moeten helpen om deze wijken veerkrachtig te maken. Dit is dan ook de reden dat een extra 100 miljoen euro besteed zal worden om een nieuw plan, genaamd Resilient Wijken, te implementeren.

Foto's: Ximena Davalos