‘Never waste a good crisis’. Aan het begin van de eerste lockdown ontstonden in de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken (BoTu) opvallend snel talrijke initiatieven om buurtbewoners in nood door de COVID-19 crisis te helpen. Hoe kwam die veerkracht in de wijk zo snel van de grond?

Meerjarige monitor

In opdracht van de gemeente onderzoekt Veldacademie in een meerjarige monitor de gemeenschapsveerkracht in Bospolder en Tussendijken. In 2018 lanceert de gemeente samen met bewoners en andere partijen het programma Veerkrachtig BoTu 2028. Centraal in de aanpak staat werken vanuit de kracht van de wijk en haar bewoners, het versterken van sociale netwerken en het verbinden van formele en informele actoren. De plotselinge komst van het coronavirus en de daar op volgende lockdown deed een beroep op de buurtgemeenschap om haar veerkracht te tonen.

Talrijke initiatieven komen van de grond

De gevolgen van de coronacrisis op het dagelijks leven in Bospolder-Tussendijken bleken al aan het begin van de lockdown groot. De hulpvragen van de wijkbewoners vermenigvuldigden zich en werden urgenter. Gelukkig kwam de wijk snel in beweging om buurtbewoners in nood te helpen. Er werd o.a. een telefonische hulplijn ingericht, boodschappen en maaltijden werden bezorgd, er werd een weggeefwinkel opgericht, en meer dan 1000 laptops werden geregeld voor kinderen die zelf niet beschikten over de juiste middelen om thuisonderwijs te volgen.

Hoe kwamen deze lokale initiatieven zo snel tot stand?

De Veldacademie onderzocht dit in de wijk. Hun vijf belangrijkste inzichten:

• Bestaande netwerken
  Een sterk netwerk is essentieel voor een gemeenschap om krachtig te kunnen handelen. Eerdere samenwerking blijkt een goede basis om daadwerkelijk snel met elkaar in actie te komen.
• Samenwerking tussen informele en formele actoren
  Het waren met name bestaande, lokale initiatiefnemers die als eerste in actie kwamen. Zij benaderden vervolgens de formele partijen om samen te werken. Juist het bundelen van krachten leidde tot snel en effectief handelen.
• Flexibiliteit in rollen
  Verschillende actoren toonden tijdens de lockdown flexibiliteit in de rol die zij in de wijk vervulden. Traditionele rollen werden losgelaten en mensen pakten nieuwe verantwoordelijkheden op. Dit zorgde voor laagdrempelige en snelle toegang tot onder meer financiële middelen en logistieke ondersteuning. Met name een groot gevoel van noodzaak stimuleerde deze rolverandering.
• Locatiespecifiek beleid
  Het crisisbeleid in BoTu volgde het nationale beleid van de overheid, wat in diverse gevallen het vermogen van de wijk om veerkrachtig te handelen beperkte. In naleving van de coronamaatregelen werden ontmoetingsplekken gesloten, terwijl deze plekken van grote betekenis zijn in deze buurt.
• Communicatie
  Tijdens de crisis ontstond er met Delfshaven Helpt heel snel een community platform waar ideeën, vragen en acties samen kwamen. Dit bleek essentieel te zijn voor een snelle en gecoördineerde uitvoering.

Wat betekenen deze inzichten voor een verdere aanpak?

Of en in hoeverre de inzichten uit de coronacrisis leiden tot structurele veranderingen in de wijk zal in de toekomst moeten blijken. Hiervoor zal de monitor Veerkracht in BoTu, onderdeel van het 10-jarig programma Veerkrachtig BoTu 2028, de ontwikkeling van gemeenschapsveerkracht in de komende jaren blijven volgen. Lees hier het volledige rapport.